26 maja 2023

Edukacja ekologiczna w ZUO Elbląg

1. Każdy region charakteryzuje się indywidualnymi potrzebami jeśli chodzi o edukację. Jakie działania są najskuteczniejsze w Państwa regionie?

W Elblągu i regionie podlegającym elbląskiej instalacji już od samego początku istnienia systemu istniały zasady segregowania odpadów analogiczne do dzisiaj obowiązujących, ujednoliconych w całym kraju. W związku z tym społeczność naszego regionu nie wymagała reedukacji, a jedynie ugruntowania wiedzy i upowszechniania jej w najmłodszych pokoleniach. Polityka Gminy Miasta Elbląg egzekwowania obowiązków mieszkańców w zakresie segregowania odpadów metodą edukacji przynosi więcej korzyści, niż nakładanie kar na niezdyscyplinowaną część uczestników systemu. W związku z tym władze Elbląga dbają o wyposażenie mieszkańców w narzędzia do prawidłowego postępowania z odpadami np. poprzez rozbudowę infrastruktury do segregacji. W ostatnich dwóch latach pojawiły się w mieście nowe pojemniki do segregacji drobnej elektroniki pod nazwą Miejskie Punkty Elektroodpadów, pojemniki do segregacji plastikowych nakrętek oraz aż 27 lokalizacji pojemników na zużytą elektronikę średnich i dużych gabarytów. 

Zakład Utylizacji Odpadów w szczególności kładzie nacisk na edukację od najmłodszych pokoleń, dlatego zaprasza do Zakładu dzieci z przedszkoli oraz młodzież szkolną na zajęcia recyklingowe połączone ze zwiedzaniem obiektów. Pracownicy ZUO Elbląg spotykają się co roku również z mieszkańcami Elbląga i okolic podczas festynu poświęconego propagowaniu gospodarki obiegu zamkniętego (FESTYN GOZ nie marnuj, napraw, wymień), podczas którego utrwalają wiedzę o recyklingu odpadów, ale też stawiają pierwsze kroki w edukacji o  minimalizowaniu produkowania odpadów oraz niemarnowaniu surowców.

2. Coraz więcej mówi się o tym, że odpad to surowiec i jakościowa segregacja jest niezwykle ważna. Jakie są największe bariery związane z przekonaniem ludzi do segregacji odpadów w Państwa regionie?

Wszystko zależy od grupy wiekowej. Dzieci, zwłaszcza te najmłodsze, z dużym zainteresowaniem angażują się w tematykę gospodarki odpadami, chętnie się uczą i dopytują o szczegóły. Najstarsze pokolenie z kolei ma już dawno wyrobione nawyki oszczędzania i szanowania surowców. Trudniej jest dotrzeć do pokolenia w średnim wieku, któremu życie codzienne wytycza inne priorytety, które wyrosło na innych wartościach, jak konsumpcjonizm, wygodne życie i łatwy dostęp do dóbr materialnych bez praktycznie żadnych ograniczeń. Brak miejsca na pojemniki w domu, brak narzędzi do segregacji, brak wiary w sens segregacji odpadów to tylko nieliczne wymówki, z powodu których ta grupa mieszkańców lekceważy obowiązek segregowania odpadów. Dużym problemem jest na pewno, nie tylko w naszym regionie, odpowiedzialność zbiorowa i wynikające z tego poczucie niesprawiedliwości w przypadku, kiedy w wielorodzinnej zabudowie tylko część mieszkańców prawidłowo segreguje odpady.

3. Z jakimi „mitami” odnośnie segregowania odpadów najczęściej Państwo się stykają. 

Na pewno wciąż pokutuje przekonanie, że odpady należy myć. Na spotkaniach z mieszkańcami nieustannie trzeba te poglądy weryfikować zwracając uwagę na ograniczone w Polsce zasoby wody pitnej, którą należy oszczędzać. Edukujemy również mieszkańców, że opakowania powinny być opróżnione z zawartości przed segregacją.

Staramy się również uświadamiać mieszkańców, że istnienie sortowni na terenie elbląskiej instalacji nie może być pretekstem do rezygnacji z segregacji odpadów w domu, czyli u źródła. Najłatwiej to zrobić na przykładzie bioodpadów, które po zmieszaniu w domowym śmietniku z innymi wartościowymi surowcami przyczyniają się do ich zniszczenia np. makulatury lub znacznego pogorszenia jakości. Taki argument przekonuje, że trzeba surowce segregować już w domu.

4. Czy są przykłady przedsięwzięć, którymi szczególnie chcielibyście się podzielić? 

Warto wspomnieć o projekcie, który zrealizowaliśmy z inicjatywy i przy współpracy z Urzędem Miejskim w Elblągu, a mianowicie produkcji filmowej z cyklu: Segregowanie odpadów u źródła, czyli w domu. Dotychczas powstał film pt. Recykling plastiku oraz Makulatura, obecnie jesteśmy w trakcie montażu odcinka poświęconemu tematowi zagospodarowania bioodpadów. Ten temat w ZUO Elbląg jest w tym momencie szczególnie aktualny z uwagi na budowę nowej kompostowni na odpady zielone. Filmy są dedykowane dzieci i młodzieży szkolnej, którą chcemy uświadamiać jaki jest los odpadu po jego posegregowaniu. Według nas uruchomienie wyobraźni i wyjaśnienie tego co dalej dzieje się z odpadem po wyrzuceniu do pojemnika jest ważną motywacją do segregowania odpadów zgodnie z zasadami. 

Ważnym elementem edukacji w naszym regionie jest wycieczka po obiektach Zakładu, którą realizujemy przede wszystkim wśród przedszkoli i uczniów szkół w ramach zaplanowanych warsztatów recyklingowych. Obserwacja skali ilości produkowanych przez mieszkańców odpadów jest dla zwiedzających ważnym doświadczeniem skłaniającym do poważnych refleksji nt. naszej odpowiedzialności za dobre wykorzystanie surowca i przyszłości naszej planety. 

Eliza Leszczyńska-Rogalska, Specjalista ds. promocji i edukacji ekologicznej w ZUO sp. z o.o. w Elblągu

Termin odesłania wywiadu: 17.05.2023 r.