7 marca 2022

System kaucyjny- powszechny i bez paragonowy?

Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach (nr w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów UC98), tzw. system kaucyjny.

Szanowni Państwo,

Ostatnie miesiące pokazały, że polski Ustawodawca jest bardzo aktywny. Dnia 31 stycznia 2022 r. na stronie BIP Rządowego Centrum Legislacji Ministerstwo Klimatu i Środowiska udostępniło zapowiadany projekt dotyczący systemu kaucyjnego- Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach (nr w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów UC98). To kolejny już projekt Ustawodawcy po projektach dot. GOZ, SUP czy ROP z zakresu ochrony środowiska.

Projekt systemu kaucyjnego został przekazany do konsultacji publicznych i opiniowania w terminie 30 dni od dnia jego udostępnienia.

Jak mówi w swoim wystąpieniu wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba „celem projektowanych przepisów jest zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów, zapewnienie wysokiej jakości odpadów do recyklingu oraz wykorzystanie poddanych recyklingowi odpadów jako ważnego źródła surowców”.

Warto zaznaczyć, ze obieg surowców różni się odpowiednio dla opakowań zwrotnych wielorazowych i opakowań jednorazowych. Opakowania wielorazowe trafiają odpowiednio do mycia, ponownego napełniania i wracają do konsumenta, zaś opakowania jednorazowe do recyklingu. We wszystkich krajach, w których został wprowadzony system kaucyjny oba rodzaje opakowań posiadają wspólny punkt zbiórki, oba typy opakowań objęte są kaucją i bywa często, że są obsługiwane przez jednego wspólnego operatora systemu.

Jak wynika z projektu, systemem kaucyjnym mają zostać objęte butelki z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku o pojemności do 3l oraz opakowania szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5l. Póki co, w projekcie póki co brak zapisów dotyczących puszek czy opakowań szklanych jednorazowych. Nie jest podana również póki co wysokość kaucji.

Wprowadzający napoje w opakowaniach mają być reprezentowani przez jeden podmiot, który to będzie odpowiedzialny za zarządzanie systemem, zwany dalej „podmiotem reprezentującym”. Wybór tego podmiotu będzie należeć do wprowadzających napoje w opakowaniach, którzy będą tworzyć ten system. System kaucyjny będzie mógł zostać uruchomiony po uzyskaniu zezwolenia na jego funkcjonowanie wydanego przez ministra właściwego do spraw klimatu w drodze decyzji. Zezwolenie ma zawierać informacje takie jak:

1. wysokość kaucji w odniesieniu dla poszczególnych rodzajów opakowań;
2. zasady pobierania i zwracania kaucji konsumentom;
3. zasady odbioru opakowań i odpadów opakowaniowych z jednostek handlowych i innych punktów objętych systemem kaucyjnym oraz przekazywania opakowań do ponownego użycia lub odpadów opakowaniowych do przetworzenia;
4. sposób finansowania systemu kaucyjnego;
5. zasady przystępowania wprowadzających napoje w opakowaniach do systemu kaucyjnego;
6. zasady rozliczania odpadów opakowaniowych przekazanych do recyklingu pomiędzy wprowadzającymi napoje w opakowaniach biorącymi udział w systemie kaucyjnym;
7. system identyfikacji liczby rotacji, jaką w danym roku odbywa opakowanie wielokrotnego użytku, pozwalający na określenie uzyskanego poziomu selektywnego zbierania, który jest określony w poz. 2 załącznika nr 1a do projektu ustawy;
8. termin uruchomienia systemu kaucyjnego;
9. termin obowiązywania zezwolenia.

Powyższe zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego wydaje się na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 10 lat. W przypadku, gdy ustanowi się podmiot reprezentujący, wówczas podmiot ten jest zobowiązany do utworzenia systemu kaucyjnego w terminie 24 miesięcy od dnia jego ustanowienia.

Projektowane przepisy pozostawiają dużą swobodę przedsiębiorcom w tworzeniu systemu kaucyjnego nie narzucając im przy tym zasad dotyczących przepływów finansowych czy wysokości kaucji.

Projekt ustawy przewiduje, że przedsiębiorca, który prowadzi jednostkę handlu detalicznego
o powierzchni handlowej powyżej 100 m2, w której oferowane są produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, obowiązkowo uczestniczy w systemie kaucyjnym w zakresie co najmniej pobierania i zwracania kaucji oraz odbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych. Natomiast przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego o powierzchni handlowej do
100 m2, w której oferowane są produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, uczestniczy
w systemie kaucyjnym w zakresie co najmniej pobierania kaucji.

System kaucyjny, zgodnie z projektem:

1. ma obejmować terytorium całego kraju,
2. ma zapewnić powszechny i równy dostęp dla: konsumentów, wprowadzających napoje
   w opakowaniach oraz jednostek handlu detalicznego i hurtowego oraz wszelkich innych punktów odbierających opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym, bez względu na ich powierzchnię;
3. nie wymaga okazywania dowodu zakupu napoju w opakowaniu celem zwrotu konsumentom pobranej przy zakupie kaucji.

W związku z powyższym, Ustawodawca zaproponował w projekcie również docelowe poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych dwóch wcześniej wspomnianych rodzajów opakowań.

• Nie dotyczy:

1) szklanych lub metalowych butelek na napoje, których zakrętki i wieczka wykonane są z tworzyw sztucznych,

2) butelek na napoje przeznaczonych i wykorzystywanych do mającej płynną postać żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, zgodnie z definicją w art. 2 lit. g) rozporządzenia (UE) nr 609/2013.

Ustawodawca przewiduje również, że wprowadzający napoje w opakowaniach obowiązkowo mają umieszczać na opakowaniach oznakowanie, które wskazuje na objęcie opakowania systemem kaucyjnym oraz wskazuje na wysokość kaucji. Oznakowanie powinno być wyraźne, widoczne, czytelne i trwałe, kontrastować z tłem opakowania oraz znajdować się na etykiecie.

Ustawodawca przewiduje, że projektowana ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.

Jak twierdzi wiceminister J. Ozdoba podczas konferencji prasowej, która odbyła się 1 lutego 2022 r. „to, co teraz prezentujemy, to jest punkt wyjścia, a reszta to sprawa konsultacji”.

W związku z tym, zachęcamy zatem do zgłaszania swoich uwag, komentarzy w podanym przez ministerstwo terminie, na adres: departament.prawny@klimat.gov.pl

Zaznaczamy, że MKiŚ na swojej stronie w zakładce komunikaty, informuje o kolejnych prowadzonych konsultacjach, do udziału w których zachęcamy: https://www.gov.pl/web/klimat/komunikaty

Link do opublikowanego projektu:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12356003/katalog/12851453#12851453