25 marca 2025
Rekopol w sprawie propozycji założeń nowego systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta zgłoszonych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska
Jako Rekopol Organizacja Odzysku Opakowań, od kilku tygodni z dużym niepokojem śledziliśmy pochodzące m.in. z Ministerstwa Klimatu i Środowiska informacje dotyczące planów resortu odnośnie kształtu przyszłego systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta w obszarze odpadów opakowaniowych. Plany te uległy zasadniczej zmianie w stosunku do wcześniej prezentowanych.
Przez wiele miesięcy 2024 roku trwały w Ministerstwie prace nad wdrożeniem nowego modelu ROP w obszarze opakowań w Polsce. Zmierzały one w kierunku zgodnym z doświadczeniami większości krajów UE a więc i oczekiwaniami przedsiębiorców. Nasze zdumienie wzbudził fakt, iż niespodziewanie i bez podania racjonalnych przyczyn, resort środowiska przekazał informację o zmianie kursu, przedstawiając rozwiązania idące wbrew wcześniejszym zapowiedziom, odsyłając dodatkowo w niebyt ponad 20 lat doświadczeń systemu w Polsce, ale co najważniejsze – oczekiwania ponad 80 tysięcy polskich przedsiębiorców, którzy mają działać w nowej nieznanej rzeczywistości i to możliwe, już od przyszłego roku (wg zapowiedzi ministerstwa).
W dniu 18 marca, obchodzonym jako Dzień Recyklingu, odbyło się posiedzenie Sejmowej Podkomisji ds. monitorowania gospodarki odpadami, podczas której przedstawiciele resortu, po raz pierwszy publicznie zaprezentowali opis założeń nowego systemu ROP, które do tej pory nie były szerzej dostępne. Wśród nich znalazły się min.:
- Nacjonalizacja systemu opartego na organizacjach odzysku czyli ich likwidacja;
- Organ administracji państwowej w miejsce rynkowych mechanizmów;
- Wysokość opłat ustalana w rozporządzeniu;
- Brak wpływu przedsiębiorców na powodzenie systemu;
- Brak gwarancji realizacji celów środowiskowych;
- Ryzykowny, autorski kształt systemu abstrahujący od efektywnych europejskich rozwiązań, nawiązujący do fiskalnych i para fiskalnych rozwiązań z dwóch państw (Węgry, Chorwacja);
- Niezgodność z Dyrektywą Odpadową, jak i PPWR.
Te założenia idą pod prąd rozwiązaniom i doświadczeniom (dobrym praktykom) z innych krajów UE jak i szerokiej strategii unijnej m.in. promującej rozwój przedsiębiorczości. Implementacja takich rozwiązań cofnie nas do gospodarki centralnie sterowanej sprzed wielu lat. Podobnie jak na Węgrzech w 2012, polski rząd ma plan dokonać nacjonalizacji strumienia pieniądza płaconego przez przedsiębiorców wprowadzających opakowania na rynek i zastąpić go płatnością jednorazową na bazie stawki z rozporządzenia, czyli klasycznym obciążeniem fiskalnym. Sytuacja ta jest o tyle zdumiewająca, że jest ona przygotowana przez rząd ogłaszający w tym samym czasie plany deregulacyjne i mający co do zasady przedsiębiorczość i uszanowanie praw jako jedno z głównych haseł odchodząc od centralizacji a nie do niej zmierzającej.
Oczywistym zatem jest, iż tego typu projekt budzi sprzeciw Rekopolu, firmy założonej przez przedsiębiorców dla przedsiębiorców wprowadzających opakowania na rynek
Plany Ministerstwa zakładają likwidację organizacji odzysku opakowań, które na przestrzeni ostatnich ponad 20 lat zebrały tak wiele doświadczeń, zbudowały relacje z setkami firm gospodarujących odpadami i służyły wsparciem dla dziesiątek tysięcy przedsiębiorców, które powinno zostać utrzymane w kontekście nadchodzących zmian regulacyjnych (np. PPWR). Nie podważamy kompetencji i zaangażowania pracowników administracji rządowej i samorządowej, ale nie zgadzamy się na oddanie im, nowej dla nich, konieczności aktywnego operowania w środowisku biznesowym gdzie konieczne jest rozumienie potrzeb różnych interesariuszy rynku czego nie jest w stanie realizować relacja urzędowa.
Nie może być naszej zgody wobec zaproponowanego przez MKiŚ teoretycznego braku odpowiedzialności kogokolwiek za cały system, połączonego z brakiem kontroli nad kosztami jakie zostaną w drodze rozporządzenia zakomunikowane przedsiębiorcom. Chcemy wspólnie być świadomym i zaangażowanym uczestnikiem, a nie biernym płatnikiem. Ten brak odpowiedzialności nazywamy teoretycznym, bo kiedy okaże się (tak jak na Węgrzech) że system nie realizuje wymogów, jasnym jest, iż stawka ogłaszana rozporządzeniem nieuchronnie pójdzie w górę a co za tym idzie cena artykułu na półce.
Dziesiątki tysięcy działających w Polsce przedsiębiorców nie uchyla się od odpowiedzialności za środowisko, nie stara się odwlec zwiększania swoich kosztów związanych z wypełnianiem regulacyjnych zobowiązań, ale nie ma ich zgody na czynienie tego na zaproponowanych obecnie przez resort warunkach. Przemysł nie godzi się na ryzyko arbitralnego ustawienia stawek w rozporządzeniu. Ponadto nie ma jego zgody na pozbawienie go możliwości obserwowania efektów pokrywania kosztów w postaci zwiększania sprawności ilościowej i jakościowej systemu gospodarowania odpadami opakowaniowymi, na co dzień, co jest i powinno być zadaniem organizacji odpowiedzialności producentów (dzisiejszych organizacji odzysku opakowań).
Rekopol, jako jedyna organizacja odzysku opakowań działająca nieprzerwanie od początku systemu tj. od 2001 roku, posiadająca w swym akcjonariacie przedsiębiorców – wprowadzających produkty w opakowaniach, producentów opakowań, jak i firmy gospodarki odpadami, realizując obowiązki ponad 3000 firm, wprowadzających ok. 30% opakowań na rynek, współpracując z ponad 500 firmami gospodarki odpadami operującymi na terenie większości gmin w Polsce i jako jedyna organizacja działa w oparciu o zasadę non-for -profit, od samego początku wyraża swoje krytyczne stanowisko wobec informacji na temat planów MKiŚ co do TAKIEJ reformy systemu ROP.
Współdziałamy już z szeroką reprezentacją przemysłu, prowadzimy działania bezpośrednio jak i zobowiązujemy się do intensyfikacji prac nad zmianą podejścia resortu do nowego systemu, wskazując realne (bo oparte na licznych i bezdyskusyjnych i popartych liczbami rezultatami w innych państwach) zagrożenia środowiskowe i ekonomiczne proponowanych rozwiązań.
Pomocnym w tym procesie będzie Państwa większa świadomość o zagrożeniach, jak i zaangażowanie, współpraca z nami, Państwa izbami branżowymi, dostawcami, społecznościami lokalnymi, parlamentarzystami. W związku z powyższym mamy przyjemność zaprosić Państwa na spotkanie online, które organizujemy 10 kwietnia o godzinie 9:30.
Link do zapisów: https://rekopol.clickmeeting.com/rop-a-organizacja-odzysku-opakowan-polska-wizja
Zaprezentujemy Państwu więcej szczegółów dotyczących pomysłu resortu i ich konsekwencji, jak i nasze argumenty wraz z danymi, na których je opieramy. Zapraszamy Państwa, nasze osoby kontaktowe, jak i Państwa Współpracowników których obecność uznajecie Państwo za korzystną.
